مشارکت عمومی خصوصی در توسعه کشاورزی تجاری (جلد چهارم)

یکی از مهم­ترین تحولات بخش کشاورزی در کشورهای در حال توسعه، چرخش روزافزون به سیستم­های کشاورزی مبتنی بر بازار است که میزان تقاضای فعلی و آینده برای موادغذایی، مواد اولیه و نیروی کار را در فرایند تولید در نظر می­گیرد. برای پاسخگوی نیازهای مصرف­کنندگان و در پاسخ به این تقاضا، سطح هماهنگی بالایی در میان همه عاملان درگیر در زنجیره تأمین، برای تولید محصولات کشاورزی لازم است تا امنیت غذایی و پایداری محیط زیست را تضمین کند. در عین حال، اطمینان از اینکه این زنجیره­ها بصورتی توسعه می­یابند که امنیت غذایی حاصل شود، سطح معیشت کشاورزان خرد ارتقاء یابد، توسعه صنعت تحریک شود و تقسیم ارزش ایجاد شده در طول زنجیره به نفع شرکای عمومی و در راستای اهداف ملی اقتصادی- اجتماعی به صورت عادلانه باشد؛ بسیار حائز اهمیت است. بنابراین، وابستگی متقابلی میان اهداف عمومی و شرکای خصوصی در توسعه زنجیره­های ارزش ایجاد می­شود.

برای پرداختن به این چالش­ها، ارتقاء سطح گفتگو و اقدام هماهنگ بین طرفین لازم است، چرا که یک شریک به تنهایی نمی­تواند تمام مسائل را حل کند. اساس ارتقاء «مشارکت عمومی- خصوصی»ها برای توسعه زنجیره ارزش بصورت زیر است:

• عاملان و فعالان بخش خصوصی می­دانند که فرصت­های بازار و پتانسیل رشد در آن، به تأمین مداوم مواد اولیه‌ای که مطابق با استانداردهای کیفی هستند بستگی دارد. با این حال، این عاملان ممکن است فاقد مهارت­های فنی لازم، دانش محلی و شبکه­های مبتنی بر اعتماد برای سازماندهی تأمین‌کنندگان مواد اولیه، مشارکت آن­ها در توافقات تولید و اتصال آن­ها به خدمات پشتیبانی نظیر خدمات مالی باشند. شرکای عمومی (که اغلب توسط سمن‌ها حمایت می­شوند) در جهت رسیدگی به برخی از این موضوعات، می­توانند به‌عنوان تسهیل­کننده برای کمک به پر کردن شکاف میان کشاورزان و حلقه‌های زنجیره ارزش (شامل شرکت­های کوچک و متوسط)، با ترویج برنامه­های جامع و افزایش پتانسیل برای تأثیرگذاری، عمل کنند.
• با افزایش نگرانی و مطالبه مصرف­کنندگان، شرکت­های بین­المللی و داخلی برای بروز رفتارهای مسئولانه تحت فشار بیشتری قرار می­گیرند، تا شناسایی و ایمنی محصول را مطابق با استانداردهای بین­المللی غیردولتی، مانندGlobalGAP، تجارت منصفانه و گواهینامه ارگانیک (در میان سایرین) نشان دهند. از سوی دیگر، دولت­ها نیز با اطمینان پیدا کردن از رعایت استانداردهای بین­المللی بهداشتی و گیاهی- بهداشتی، علاقه­مند به حمایت از مصرف­کنندگان داخلی و شهرت خود در بازارهای بین­المللی هستند.
• در بیشتر موارد، شریک خصوصی به‌عنوان محرک مشارکت، برای به حداکثر رساندن فرصت­های بازار از طریق پایداری تأمین مواد اولیه و اهرم مالی، دانشی و مهارت­های تکمیلی، برای بخش عمومی در نظر گرفته می­شود. این فعالیت­ها اغلب به دنبال دستیابی به مزیت­های ورود در بازارهای توسعه­نیافته انجام می­شود. با این حال در برخی موارد، شریک عمومی می­تواند با ایجاد شرایط لازم برای توسعه زنجیره­های خاص کالا از طریق طراحی برنامه­های ملی یا رویکردهای منطقه­ای، به عنوان محرک مشارکت عمل کند. این برنامه­ها معمولاً شامل سازوکارهایی برای فراهم نمودن مناسب محیط (به عنوان مثال از طریق مقررات ساده و مشوق­های مالیاتی) و/ یا ترویج ورود گسترده­تر بخش خصوصی از طریق سازوکارهایی مانند طرح­های کمک ­مالی رقابتی برای شرکت­های کوچک و متوسط و تشکل­های کشاورزی­ها هستند.