در یک قرن گذشته مفهوم شهر اسلامی جولانگاه بحث برای نظریهها و مکاتب مختلف بوده است. گروهی با ماهیت این مفهوم مخالف بودهاند و گروهی موافق. در این میان موافقان مفهوم شهر اسلامی نیز با یکدیگر یکدست نبوده و ناهماهنگی در میان آن‌ها مشهود است؛ گروهی شهر اسلامی را صرفاً ازنظر ابعاد کالبدی مطالعه میکنند؛ گروهی به متن اجتماعی و فرهنگی شهرها مراجعه و کالبد شهر اسلامی را با توجه به محتوای آن مورد بررسی قرار میدهند و گروهی نیز به پرهیز از هرگونه تعمیم در مفهوم شهر اسلامی معتقدند و شهرهای اسلامی را در قالب مفاهیمی چون شهر ایرانی- اسلامی یا عربی – اسلامی و…مطالعه میکنند. این تنوع و گوناگونی در آراء و نظریهها، سبب پیچیدگی مفهوم شهر اسلامی‌شده است.
البته این پیچیدگی فقط در حوزه نظری شهرهای اسلامی به چشم نمیخورد؛بلکه در تحولات فضایی و اکولوژیکی این شهرها نیز قابل‌مشاهده است. در دهه‌های اخیر تحت تأثیر عوامل و فرایندهای مختلف برون‌زا (مانند استعمار، مدرنیسم و جهانی‌شدن) و درون‌زا (مانند فرایندهای سیاسی، اداری و…)، ساختار فضایی شهرهای اسلامی با ساخت‌های متفاوت اکولوژیکی روبرو بوده است که نشأت گرفته از بستر تاریخی و توسعه ارگانیکی آن‌ها نبوده و با ماهیت این شهرها بیگانه است. این ساخت‌ها در قالب حومه‌نشینی و آلونک‌نشینی یا بافت‌های فقیرنشین و مرفه نشین تبلور یافته و با ایجاد حوادث غیر قابل پیش‌بینی (مانند جنبش‌های کشورهای عربی در سال۱۳۸۹ش. )، ناپایداری شهرهای اسلامی را رقم‌زده است. بر این اساس هدف اصلی مؤلفان از تألیف این کتاب بررسی پیچیدگی‌های شهرهای اسلامی در دو حوزه نظری و عملی بوده است که در سه فصل به رشته تحریر درآمده است:
در فصل نخست به بحث و بررسی مفهوم شهر اسلامی و تعریف آن از نگاه نظریهها و مکتب‌های گوناگون پرداخته می‌شود. همچنین در این فصل، معماری و شهرسازی شهرهای اسلامی از منظر نظریه فراکتال و آشوب مورد بازشناسی قرار می‌گیرد. در فصل دوم تحولات فضایی چند شهر اسلامی (الجزیره، قاهره، دبی، جده و تهران) مطالعه و تنوع یا همسانی آن‌ها تحلیل می‌شود. در فصل سوم به تبیین عوامل درون‌زا (اجتماعی، اقتصادی، اداری، سیاسی و…) و برون‌زا (استعمار، مدرنیسم، پست‌مدرنیسم و جهانی‌شدن) مؤثر بر تحولات فضایی شهر اسلامی پرداخته می‌شود و در نهایت در بخش پایانی و نتیجه‌گیری، نظریه پیچیدگی به‌عنوان نظریه هدایت‌گر در مطالعه اکولوژی و برنامه‌ریزی شهرهای اسلامی معرفی می‌گردد.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.